Ik wil de boeken herlezen die ik als zestienjarige las. Eén iemand staat in die leeservaring centraal. Simone De Beauvoir. Het was geen verplichte literatuur uit de schoollijst. Die hadden we trouwens niet. Ik vond ze tussen al die andere boeken in de bibliotheek. Voor mij was het een enorme ontdekking en het begin van al mijn leeservaringen. Ik rolde van het ene boek in het andere. Ontdekte andere auteurs. In het begin vooral Franse auteurs, ik las ze in vertaling.
Tot daar mijn voorgeschiedenis. Ik herlees ook mijn eigen leven. Zo ontdek ik dat ik tot een oudere generatie behoor. Nagenoeg alle titels moet ik uit het magazijn van de bibliotheek opvragen. De oorlogsdagboeken stond wel netjes bij DEBE in het rek. Een transatlantische liefde ook. Zo intens liefdevol als ze schrijft aan Nelson Algren heb ik haar niet gelezen in haar oorlogsnotities. Dit is ook niet herlezen. Het kwam pas jaren later uit.
Ik geniet zo mee van haar krokodillenliefde. 'Je hebt me gestrikt, ik hou van je.' Op mijn leeftijd. Nu.
Ik las in één van de brieven een mooi stukje over Klee. Na het bezoek aan een overzichtstentoonstelling in 1948 waar ze meer dan honderd werken zag, schreef ze aan Nelson:
'...een heel leven, een heel mens, fantasierijk werk, soms abstract, in elk geval heel onwerkelijk. En wanneer je dan weer buiten komt en naar de echte avond kijkt, krijg je een schok en denk je: ja, zo is het precies. Dezelfde schoonheid, dezelfde humor, dezelfde treurnis en vreugde in rode en groene lichten van de echte nacht als in de werkelijkheid van die echte doeken met hun prachtige kleuren. Dus ik voel me goed vanavond. Dat lijkt me een prima criterium voor de beoordeling van literatuur of kunst: het is goed werk wanneer het je een innige voldoening geeft dat je het hebt gezien of gelezen.' (p. 183)
Met voldoening kan ik de dag beginnen.
De foto zag ik hier.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten